Dat laatste horen we nog wel eens tijdens onze driedaagse training Het Fundament. Deze training hebben we ontwikkeld in samenwerking met netwerk conceptueel bouwen en Aedes, voor werknemers en bestuurders van woningcorporaties. Bij de start van de training polsen we altijd eerst de reacties van deelnemers tijdens een rondje: vragen, wensen en zorgen. Deelnemers schrijven dit op post-its en de opbrengst is vaak groot. Dat wil zeggen, dat er veel vragen, wensen en zorgen leven rondom het thema Conceptueel Bouwen.
De meeste deelnemers werken vaak een lange tijd bij de corporatie en zijn door de wol geverfd. Opmerkingen die we veel horen aan het begin van de training zijn: “conceptueel bouwen is niet nieuw, het is oude wijn in nieuwe zakken”, of “met conceptueel bouwen schieten we niets op, het geeft een eentonig straatbeeld”. Dit zijn niet de enige sentimenten die leven, uiteraard zien we ook deelnemers die optimistisch zijn.
Als trainer kan ik het de deelnemers de enigszins cynische houding niet kwalijk nemen. Hoe vaak zien we het niet gebeuren binnen organisaties dat er veranderingen doorgevoerd worden die de eindstreep niet halen. Het is eigenlijk ook niet vreemd. Want veranderen is niet makkelijk, maar een pittig traject waar je niet te licht over moet denken. Dat geldt ook zeker als je overstapt van traditioneel bouwen naar conceptueel bouwen. Het vraagt namelijk om dingen anders te doen. Om ander gedrag te vertonen. Immers: “als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg”. Gezien de ambitie van de woningcorporaties om jaarlijks 34.000 woningen te bouwen, is er zeker een versnelling en dus verandering nodig. Conceptueel bouwen kan daarvoor een oplossing zijn, er zijn inmiddels genoeg voorbeelden voorhanden.
“Maar wat is er dan zo anders?” vragen deelnemers in de training regelmatig. We hebben al concepten gebouwd, dus doen we het eigenlijk al? Het is maar hoe je ernaar kijkt. Het begint namelijk, zoals in elk verandertraject, met het spreken van dezelfde taal. Dus wat bedoelen we eigenlijk met conceptueel bouwen. Ik spreek veel partijen in de sector die te maken hebben met conceptueel bouwen, denk aan de aanbieders, de opdrachtgevers en gemeenten. Vaak hoor ik uiteenlopende definities van conceptueel bouwen bij verschillende partijen. Daar beginnen we dus mee. Conceptueel bouwen gaat niet over het product: de concepten, maar over het proces. Alle partijen die meedoen in het traditioneel bouwproces hebben bij conceptueel bouwen een andere rol. Iedereen doet dus iets anders.
Als trainer word ik elke keer weer blij als ik de weerstand en de vragen die bij deelnemers leven bij de start van de training, gaandeweg zie oplossen. Niet omdat ik deelnemers overtuig, maar omdat we inspiratie bieden over het onderwerp. We gaan de open dialoog aan. Er is ruimte voor elke weerstand en iedere vraag. Het is niet mijn doel om te overtuigen. Het is mijn doel om het perspectief te veranderen van waar deelnemers kijken en denken, door het bieden van de juiste taal en kennis. Het is gaaf om te zien dat die ingrediënten ervoor zorgen dat deelnemers zelf de keuze maken om over hun weerstand heen te stappen. Op dat punt is de discussie of Conceptueel Bouwen nieuw is, of oude wijn in nieuwe zakken, niet meer relevant. Vanaf dat moment zien mensen mogelijkheden en kijken we naar wat wél kan. Iedereen spreekt dezelfde taal. En mensen zijn bereid tot proberen en leren. Deze energie is nodig om een verandering zoals conceptueel bouwen succesvol tot stand te brengen.